MARMARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ
TİCARET (KIYMETLİ EVRAK) HUKUKU PRATİK ÇALIŞMASI
TİCARET HUKUKU (1-2. EĞİTİM) (HUK3003)
KIYMETLİ EVRAK HUKUKU II (1-2. EĞİTİM) (HUK402)
UZAKTAN EĞİTİM-12. HAFTA (4-8 MAYIS 2020)
8 MAYIS 2020 Cuma - 16:00 (youtube canlı yayın)
OLAY
Tekstil sektöründe faaliyet gösteren (D) Anonim Şirketi’nin müdürü Kaya Bey, kumaş alımı karşılığında 20.000 TL bedelli bir çek düzenleyerek 1.7.2020 tarihinde (L)’ye vermeyi düşünmektedir. Ekonomik kriz ortamında çekin karşılığının bulunmamasından ve sonradan inkar edilme olasılığından çekinen (L), çeki ancak Kaya Bey’in iki kere imzalaması ve çekin ön yüzüne banka tarafından “karşılığı vardır” şeklinde bir kayıt düşülmesi halinde kabul edebileceğini belirtmiştir. Çekin düzenlenme yeri “K.ELİ”, ödeme yeri “ERENKÖY” olup çek üzerinde 1.8.2020 ve 1.9.2020 şeklinde iki tarih bulunmaktadır. Ayrıca, “Çekin zamanında ödenmemesi durumunda yıllık %15 oranında faiz ödenir.” şeklinde bir kayıt da mevcuttur. Son olarak Kaya Bey, (L)’nin isminin yanına “veya hamiline” ibaresini eklemiştir.
Çeki bu haliyle teslim alan (L), çekin arkasını imzalayarak (C1)’e vermiştir. (C1) de “C2’ye ödeyiniz, teminat içindir” ibaresi ile birlikte imzasını atarak (C2)’ye teslim etmiştir. (C2) ise “(H)’ye ödeyiniz, tahsil içindir” yazıp imzaladıktan sonra çeki (H)’ye vermiştir. (H), 12.8.2020 tarihinde çeki muhatap bankaya ibraz etmiş; ancak muhatap banka, hesapta yalnızca 12.000 TL olduğu için en çok bu tutarda ödeme yapabileceğini belirtmiştir. Çeki ayrıntılı olarak inceleyen banka, Kaya Bey’in 15.7.2020 tarihinde görevinden istifa ederek şirketten ayrıldığını öğrenmiş; bu sebeple ibraz tarihi itibariyle çek düzenleme yetkisinin bulunmadığı gerekçesiyle çekin ödenemeyeceğini bildirmiştir.
SORULAR
Lütfen aşağıdaki soruların her birini birbirinden bağımsız olarak yanıtlayınız.
1-Kaya Bey, (D) AŞ adına çek düzenleyebilir mi? Olasılıklara göre değerlendiriniz.
2-Kaya Bey’in senedi iki kere imzalamasının sonucunu değerlendiriniz.
3-Senet üzerindeki “karşılığı vardır” kaydının hüküm ve sonuçları nelerdir. Tartışınız.
4-Çek üzerinde yer alan düzenlenme ve ödeme yeri geçerli midir?
5-Çek üzerinde yer alan tarihlerin ne anlama geldiği ve çekin geçerliliğine etkisini tartışınız.
6-Çek üzerindeki faiz kaydının geçerliliğini değerlendiriniz.
7-Çek üzerindeki “(L) veya hamiline” ifadesinin çeke etkisi nedir. Lehtarın isminin yanında “veya hamiline” ifadesi olmasaydı ve fakat (L)’nin tüzel kişiliği bulunmasaydı, çek bundan nasıl etkilenirdi?
8-(H)’nin yetkili hamil olup olmadığını değerlendiriniz.
9-Muhatap bankanın en fazla 12.000 TL’den sorumlu olduğunu beyan etmesi yerinde midir? Hamilin kısmi ödemeyi kabul etmemesinin sonucu nedir? Kabul etmesi halinde, bunun hamil ve muhatap banka bakımından sonuçlarını değerlendiriniz.
10-Bankanın ödememe gerekçesi yerinde midir? Avukatı olarak size danışılmış olsaydı, nasıl bir çözüm önerisi getirirdiniz?
11-Çekin karşılıksız çıkması durumunda düzenleyenin cezai sorumluluğu söz konusu mudur? Cezanın infazına ilişkin güncel düzenlemeleri de belirtiniz.
